طرح «دوشنبه‌های کتاب» باهمت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قزوین و سازمان بهزیستی در تمامی 118 مهدکودک استان آغاز شده تا باهمت مربیان و مدیران مهدهای کودک یک روز به کتاب و کتاب‌خوانی اختصاص داده شود.
به گزارش ایسنا منطقه قزوین، فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی باید از کودکی آموزش داده شود تا زمانی که کودکان پا به مدرسه می‌گذارند، انگیزه لازم برای خواندن کتاب متفرقه داشته باشند و فقط به خواندن کتاب‌هایی که آموزش رسمی است، اکتفا نکنند.
ازاین‌رو طرح «دوشنبه‌های کتاب» با همت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و سازمان بهزیستی قزوین در تمامی 118 مهدکودک استان آغاز شده تا با همت بالای مربیان و مدیران مهدهای کودک یک روز به کتاب و کتاب‌خوانی اختصاص داده شود.
در این طرح کتاب‌ها متناسب با سن کودکان و با مفاهیم پایه علوم دینی و روان‌شناختی در اختیار کودکان و مربیان قرار می‌گیرد تا زمانی که کودکان به مدرسه می‌روند، دارای اطلاعات عمومی بالاتری نسبت به سایر کودکان باشند و کودکانی خلاق‌تر از دیگر هم‌سن‌وسال‌های خود باشند.
باید تلاش شود فرهنگ کتاب‌خوانی در همان سنین کودکی نهادینه شود
«عزت‌الله الوندی» نویسنده ادبیات کودک و نوجوان، در اولین کارگاه آموزشی مربیان طرح «دوشنبه‌های کتاب» مهدهای استان قزوین با بیان اینکه فرایند کتاب‌خوان کردن افراد در جامعه طولانی است و به‌سرعت به نتیجه لازم نمی‌رسد، افزود: باید تلاش شود فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی که به‌مثابه یک مشارکت اجتماعی است، در همان سنین کودکی نهادینه شود تا در آینده آن‌ها با کتاب بیگانه نباشند.
الوندی با بیان اینکه باید از کوچک‌ترین فرصت برای برقراری ارتباط دوسویه بین کودک و کتاب نهایت بهره را برد، گفت: کودکان با دیدن هم‌سن‌وسالان خود که به کتاب علاقه دارند و آن را مطالعه می‌کنند به این سمت گرایش پیدا می‌کنند و ضمن همزادپنداری باشخصیت‌های کتاب، با دنیای نویسنده همراهی می‌کنند.
این فعال فرهنگی ادامه داد: در فرهنگ کتاب‌خوانی کودکان به رشد اخلاقی، دینی، علمی، اجتماعی و دیگر عرصه‌ها دست پیدا می‌کنند و آگاه‌سازی لازم برای مقابله با آسیب‌های مختلف را فرامی‌گیرند چراکه دلیل عمده آسیب‌پذیری کودکان آگاه نبودن آن‌ها است.
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان با اشاره به فرایند آموزشی کودکان و خردسالان عنوان کرد: کودکان در یکی دو سال ابتدای زندگی خود مهارت زبانی را یاد گرفته و نخستین کلمات را بر زبان می‌آورند.
وی ادامه داد: حس شنوایی کودکان زودتر از دیگر حس‌ها رشد می‌کند لذا نیاز است در بحث موسیقی شعر کودکان و ادبیات داستانی متناسب با سنین آن‌ها فعالیت چشم‌گیرتری داشته باشیم.
الوندی بیان کرد: کودکان لبریز از سؤال و چرایی هستند و درک درستی از روایات دارند، ازاین‌رو برای پاسخ دادن به سؤالات آن‌ها ناچار به روی آوردن به سمت کتاب و مطالعه آن هستیم.
کودکان مانند لوح سفیدی آماده آموزش هستند
جعفر توزنده‌جانی دیگر نویسنده ادبیات کودک و نوجوان نیز در این کارگاه آموزشی با اشاره به فواید اجرای طرح «دوشنبه‌های کتاب» در مهدهای کودک گفت: باید بستر و آگاهی لازم برای از نحوه اجرای صحیح چنین طرحی ایجاد شود لذا نیاز است اطلاع‌رسانی لازم در این خصوص صورت بگیرد.
وی افزود: باید با جهان کودکان به‌صورت دقیق آشنا شویم چراکه کودک انسانی است که بزرگ نشده است و در مرحله‌ای از رشد قرار دارد.
توزنده‌جانی تصریح کرد: هر انسانی جهان ویژه خود را دارد لذا در برخورد با کودکان باید ویژگی‌های دنیای آن‌ها را به‌درستی شناخت و متناسب با آن شیوه رفتاری لازم را اتخاذ کرد.
این فعال فرهنگی ادامه داد: کودکان امروز دارای ویژگی‌هایی چون فعال بودن، کنجکاوی، شیطنت، در لحظه زندگی کردن، حکم کردن و خود واقعی داشتن هستند و مانند لوح سفیدی آماده پذیرش آموزش هستند.
این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان تأکید کرد: کتاب بستر لازم را برای این فرآیند آماده می‌کند ازاین‌رو نیاز است در تهیه کتاب مناسب برای گروه سنی کودکان توجه لازم شود تا ضربه‌ای از این حیث به آن‌ها وارد نشود.
استقبال از طرح «دوشنبه‌های کتاب» در مهدهای کودک بسیار خوب بود
با توجه به اهمیت اجرای طرح «دوشنبه‌های کتاب» با الهام رمضانی کارشناس دفتر امور کودکان و نوجوان سازمان بهزیستی استان قزوین، به گفت‌وگو نشستیم.
رمضانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا منطقه قزوین با بیان اینکه دیدگاه‌ها و جهان‌بینی که کتاب به ما می‌دهد باعث می‌شود کودکان پله‌های ترقی و رشد را بپیمایند، اظهار کرد: در مهدهای کودک استان از دیرباز به کتاب پرداخته می‌شد؛ اما به‌صورت حرفه‌ای‌تر از زمان اجرای طرح ستاره‌بندی مهدهای کودک در حال اجرا است.
وی ادامه داد: طی این طرح مهدهای کودک موظف به داشتن کتابخانه‌هایی رسمی‌تر و با تعداد مشخص از جلدهای کتاب هستند، ازاین‌رو در تمامی مهدهای استان نیز کتابخانه‌هایی دایر شده است.
رمضانی افزود: با توجه به دستورالعمل جدید طرح «دوشنبه‌های کتاب» یک تفاهم‌نامه بین اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان بهزیستی استان قزوین منعقد شد تا کتاب‌خوانی از حالت پراکنده به یک حالت منسجم تبدیل شود.
کارشناس دفتر امور کودکان و نوجوان سازمان بهزیستی استان قزوین تصریح کرد: خوشبختانه مربیان و مدیران مهدهای استان از این طرح استقبال خوبی کردند چراکه طی این طرح فضایی متناسب با فرهنگ ترویج مطالعه و آشنایی کودکان با کتاب ایجاد می‌شود.
وی اضافه کرد: همان‌گونه که تمامی امور آدابی دارد، کتاب خواندن نیز از این امر مستثنی نیست و آداب خاص خود را دارد. لذا اگر کتاب‌خوانی نیز به‌عنوان بخشی از زندگی کودکان نهادینه و تعریف شود به‌طورقطع هزینه آن در آینده برای ارتباط بیشتر افراد با فرهنگ کتاب و مطالعه کاهش چشمگیری خواهد داشت.
رمضانی بیان کرد: با کودک باید در خصوص آموزه‌های کتاب سخن گفت ازاین‌رو توصیه آن است که فضایی که در آن کتاب‌خوانده می‌شود و شکل و لحن فرد با روحیه کودکان مناسب باشد.
تلاش قزوینی‌ها برای کسب عنوان پایتختی کتاب ایران
سمانه طاهری مشاور پروژه پایتخت کتاب قزوین، نیز با بیان اینکه سطح سواد، دانش و آگاهی افرادی که مطالعه دارند با کسانی که هرگز کتابی را نمی‌خوانند یکسان نیست، اظهار کرد: در چند سال اخیر طرح پایتخت کتاب ایران در تمام کشور مطرح‌شده و ما تمام تلاش خود را به کار می‌بریم تا در این سال استان قزوین پایتخت کتاب ایران شود.
وی با اشاره به اینکه فرآیند اجرایی شدن این طرح کاملاً تکنیکی بوده و مکتوبات هر نویسنده باید به‌طور کامل بازبینی شود، بیان کرد: ما به‌صورت دقیق بررسی می‌کنیم که آیا اثر ارسال‌شده درخور درک و فهم مخاطب قرار دارد.
طاهری عنوان کرد: کودکان بیشتر به کتب مصور علاقه نشان داده و دوستدار نمایش و تئاتر هستند بر همین اساس سعی ما بر آن شد تا کتب کودکان در قالب نمایش منتشر شود تا فهم آن برای کودکان ساده و لذت‌بخش باشد.
طاهری گفت: اگر هر کسی روزانه یک ساعت کتاب بخواند در پایان سال ۵۰ کتاب را مطالعه کرده است و این امر سبب ارتقا و تعالی فرهنگ جامعه خواهد شد.
مشاور پروژه پایتخت کتاب قزوین عنوان کرد: متأسفانه سال گذشته به دلیل اینکه آثار استان قزوین به حدنصاب نرسیده بود این استان نتوانست در طرح پایتخت کتاب ایران شرکت کند اما سال جاری همه اعضا به‌صورت کاملاً حرفه‌ای به این طرح پرداختند و امیدواریم استان قزوین در این سال به‌عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب شود.
مشاور پروژه پایتخت کتاب قزوین در پایان خاطرنشان کرد: ما به‌هیچ‌عنوان به این طرح به‌عنوان یک مسابقه نگاه نمی‌کنیم بلکه تمام تلاش و هدف ما افزایش آگاهی و تزریق کتاب‌خوانی در جامعه است.
سخن آخر: کتاب برای بیدار شدن است
مطالعه یکی از بهترین راه‌های غنی‌سازی و بهره‌وری از اوقات فراغت است. استفاده مطلوب و شایسته از این اوقات تأمین‌کننده سلامت روان و رشد و تعالی شخصیت انسان است و بی‌برنامگی و بی‌توجهی به این مهم زمینه‌ساز بسیاری از انحرافات و کج‌روی‌های اجتماعی است.
مطالعه از کم‌هزینه‌ترین روش‌های گذراندن اوقات فراغت است که اگر به روش صحیح انجام شود آرامش پایدار و بسیار خوبی خواهد داشت و در پیشگیری از بزهکاری و انحرافات کودکان و نوجوانان تأثیر زیادی دارد.
بی‌شک توجه به نهادینه کردن فرهنگ مطالعه در همان سنین کودکی می‌تواند بستری مناسب را آینده کشور فراهم کند لذا برای رسیدن به این منظور باید کتاب در سبد اقتصادی خانواده قرار بگیرد.
کودکان با مشاهده والدین خود در هنگام مطالعه این فرهنگ را فرا خواهند گرفت لذا توصیه می‌شود کتاب خواندن را هنگام ساعت خواب آن‌ها قرار ندهیم چراکه کتاب برای بیدار شدن است نه اینکه ما را بخواباند.
گزارش از رقیه ملاحسنی